(Cynomys gunnisoni)
Są to nieduże, o zwartej budowie gryzonie z krótką szczęką. Osiągają długość ciała 30 cm oraz długość ogona 10 cm. Waga ok. 1 kg.
W chwili zagrożenia lub zainteresowania wydają odgłosy podobne do szczekania. Kopią nory. Na wolności mieszkają w koloniach, nazywanych „miastami”, które stanowią sieć płytkich tuneli i komór w których potrafi mieszkać nawet kilkanaście tysięcy dojrzałych i młodych osobników.
Są roślinożerne.
W wielu rejonach rolniczych powodują poważne straty finansowe – przeciętne „miasto” – kolonia skupiająca 25000 nieświszczuków zjada tyle pożywienia, co 100 krów lub 800 owiec, przez co od wielu lat są ofiarą zarówno masowego trucia i zatapiania całych kolonii jak i niekontrolowanego odstrzału zwierząt. Szacuje się, że w porównaniu z rokiem 1800 pod koniec lat 90. XX wieku w USA przetrwało tylko 5% populacji zwierząt. Zbyt duże odstrzały oraz masowe trucie nieświszczuków prowadzą do bliskiego wymarcia tchórza czarnonogiego, który poluje na te zwierzęta.
Z uwagi na ukształtowane podczas życia w koloniach duże umiejętności społeczne oraz czytelną mowę ciała, od początku lat 90. XX wieku coraz częściej są udomawiane – najpierw w USA, a potem również w Europie. W USA stwierdzono też, iż coraz częściej nieświszczuki potrafią się adaptować do życia w wielkich miastach, budując mniejsze kolonie na niezabudowanych obszarach miast.