(Lemur catta)
Gatunek endemiczny dla południowo-zachodniej części Madagaskaru, co oznacza, że naturalnie występuje tylko i wyłącznie na tym obszarze. Zamieszkuje głównie tereny skaliste, słabo zalesione, suche.
Jest to zwierzę wielkości kota domowego (długość ciała bez ogona 30-50 cm, waga 2,5-5 kg), o wełnistej sierści, w przeważającej części barwy popielatej. Futro na uszach, twarzy, podgardlu i brzuchu jest białe, a na końcu pyska i wokół oczu – czarne. Najbardziej charakterystyczny dla tego gatunku jest ogon – długi (nawet ponad 40 cm), puszysty, z ułożonymi na przemian 13-15 białymi i czarnymi obrączkami. Przy wspinaniu na drzewa lemur wykorzystuje wyłącznie łapy – wszystkie cztery kończyny posiadają kciuk przeciwstawny, natomiast ogon nie pełni roli chwytnej. Brak jest wyraźnego dymorfizmu płciowego, stąd też z daleka ciężko jest rozróżnić samce od samic.
Zwierzęta stadne, tworzą grupy złożone z 15-20 osobników, w których trzon tworzą samice i to one pełnią dominującą rolę w społeczności. Członkowie klanu są ze sobą mocno związani – wypoczywają ściśle przytuleni do siebie, nawzajem pielęgnują sobie futro. Lemury są aktywne w ciągu dnia, większość czasu spędzają na ziemi, jednak zawsze w pobliżu drzew, na które uciekają w razie zagrożenia. Posiadają liczne gruczoły zapachowe, którymi nacierają ogony i znaczą swoje terytorium. Dominującym zmysłem u tych zwierząt jest węch, wykorzystują więc feromony do ustalenia hierarchii w stadzie i sygnalizacji zapachowej podczas wędrówek – przemieszczając się, trzymają ogon wysoko w górze, dzięki czemu służy on jako kierunkowskaz. Poza tym posiadają też szeroką gamę dźwięków, którymi się porozumiewają – pomruki, żałosne, donośne nawoływania, poszczekiwanie.
Dominującą rolę w ich diecie pełnią rośliny – głównie owoce, pączki, świeże pędy, liście, kwiaty, korzonki. Czasami urozmaica sobie pokarm owadami, drobnymi jaszczurkami lub ptasimi jajami.
Samce prowadzą feromonowe „walki” o samice, nacierając swój ogon wydzieliną z gruczołów zapachowych, eksponując go i machając nim w kierunku przeciwnika. Zazwyczaj jeden samiec zapładnia kilka samic. Po 4,5-miesięcznej ciąży rodzą się zwykle 1–2 młode, które przez pierwsze 2 tygodnie pozostają wczepione w sierść na brzuchu matki, po czym przenoszą się na jej grzbiet. Po kolejnych 2 tygodniach zaczynają schodzić i próbować pokarmów stałych. Na stałe opuszczają samicę w wieku ok. 6 miesięcy. 1,5-2 letnie lemury są już dojrzałe płciowo.
W naturze ok. 15-17 lat, w niewoli nawet do 25 lat.
Lemur katta jest zagrożony wyginięciem – posiada status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.