Felis concolor
Ameryka Północna, Ameryka Południowa, od Kanady po północną Argentynę.
Jest to największy północnoamerykański kot. Długość ciała waha się u poszczególnych osobników pomiędzy 1 a 2 metrami, ogon ma długość 50-80 cm, wysokość w kłębie to ok. 60 cm, waga 30-100 kg. Puma ma wydłużony, mocny tułów, małą głowę, zaokrąglone na końcach uszy. Jej sierść jest krótka, o jednolitym zabarwieniu, różnym jednak u osobników z różnych terenów. Spotyka się pumy płowożółte, szarobrązowe, żółtobrązowe, a nawet czarne. Podbrzusze i pysk są kremowe, a koniec ogona czarny. Młode osobniki mają na futrze cętki, które zanikają w czasie dojrzewania.
Zamieszkuje okolice górzyste, pokryte lasem, ale występuje także na stepach i pustyniach.
Żywi się głównie małymi ssakami jak ostronosy, paki, aguti, małpy, źrebięta czy cielęta. W przypadku dużego wygłodzenia atakuje większe zwierzęta – łosie, jelenie, bydło domowe. Mniejsze zwierzęta pożera w całości. Resztki z większych zdobyczy ukrywa przykrywając liśćmi, trawą czy piaskiem.
Puma poluje w pojedynkę, atakując ofiary z zaskoczenia. Na ogół pozostaje w ukryciu do momentu, aż ofiara podejdzie dostatecznie blisko, a następnie powala ją gwałtownym skokiem i zabija ugryzieniem w szyję.
Koty te są samotnikami, każdy osobnik trzyma się obszaru swojego terytorium, które ma powierzchnię nawet 300 km2. Terytorium jest zaznaczane moczem, kałem, wydzieliną gruczołu odbytowego oraz zadrapaniami na drzewach. Kiedy występuje duża obfitość zwierzyny terytoria mogą zachodzić na siebie, ale ich właściciele unikają spotkań. Puma zaczyna aktywne życie po zmroku. Dzień przesypia w ukryciu. Zdarza się, że zagraża ludziom, chociaż na ogół unika spotkań z nimi.
Pumy rozmnażają się przez cały rok, ale najczęściej na przełomie zimy i wiosny. Ciąża trwa 3 miesiące, samica zwykle rodzi 1-4 młodych w uprzednio wybranej kryjówce (jaskinia, szczelina skalna, gęste zarośla). Sama opiekuje się potomstwem przez około 2 lata, nie dopuszczając samca nawet w pobliże gniazda.
Puma jest zwierzęciem bardzo zwinnym i szybkim -potrafi skoczyć bez rozpędu na wysokość lub odległość 6 m oraz na krótkich dystansach osiągnąć prędkość 80 km/h.